حرف تازه ای نیست، چند سالی هست که به طرق مختلف مسئولان، دانشگاهها و دیگر نهادها یادآور این خطر می شوند. یادمان نرفته که چندی پیش علت جنگ جهانی سوم را نیز همین کمبود آب نام نهادند.
براساس آمار منتشر شده، جمعیت کشور در حال افزایش می باشد. به طوری که نرخ رشد جمعیت کشور در سالهای اخیر 1.3% میباشد. میزان کاهش ذخایر آبی نیز در همین یکسال گذشته 16% بوده است. افزایش سطح بهداشت و درمان، میزان مرگ و میر را نسبت به گذشته کاهش داده است. البته نباید از وجود تاخیر زمانی در این فرآیند ساده گذشت. آیا این اتفاق در همین یک سال گذشته باعث کاهش سطح منابع آبی شده؟ از چه زمانی این پدیده رخ داده است؟
اشتغالزایی و میزان درآمد سرانه خانوارها از اصلی ترین دلایل مهاجرت مردم به شهرهای بزرگ همچون تهران و اصفهان می باشد که زیر سیستم سیاستهای اقتصادی دولت را وارد این سیستم پیچیده می نماید. گرم شدن آب و هوای کره زمین هم در این پدیده موثر بوده است. همزمان با کاهش ذخایر آبی و افزایش جمعیت به دلیل خشک شدن دریاچه ها و رودخانه، بادهای فصلی و طوفانهای شن در منطقه ایجاد شده که باعث بروز مشکلات بهداشتی برای مردم منطقه می شود (نمونه موردی کرمان و اصفهان). 92% مصرف آب در کشور برای کشاورزی می باشد که افزایش جمعیت میزان مورد نیاز محصولات کشاورزی را افزایش می دهد و این امر موجب افزایش میزان آب مورد نیاز شده، همچنین در اثر توسعه یافتن شهرنشینی میزان زمین های کشاورزی نیز رو به کاهش است. قدیمی بودن سیستم آب و فاضلاب شهرها و نرخ بالای از دست رفتن آب شرب از طریق خطوط انتقال آب نیز باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
یادآوری این نکته ضروری است که پژوهشی که با رویکرد تحلیل سیستمها در سال 1390 در دانشگاه صنعتی اصفهان صورت گرفته است، پیش بینی خشکسالی را در استان اصفهان ظرف دو دهه آینده ارایه داده بود.
* عکس: علی خدایی/ خبرگزاری تسنیم