جلسهای در خیابان دانشگاه (ضلع شرقی دانشگاه تهران) پایان یافت. قدمزنان آمدم به سوی کتابفروشیها. کتاب «زندگی سراسر حل مساله است» کارل پوپر (نشر مرکز، شابک 9789643057916) را خریدم. کتاب تازهای با نام «نوآوری» و زیرعنوان «از نان شب واجبتر است» (انتشارات صبح صادق، قم، شابک 9789648403930) را هم دیدم. به سبد اضافه شد. از کتاب «تغییر ذهن» هوارد گاردنر که آقای دکتر سیدکمال خرازی ترجمهاش کردهاند (نشر نی، شابک 9789643129535) هم نتوانستم بگذرم.
رسیدم جلوی سینما بهمن در میدان انقلاب. «رد کارپت» ساخته رضا عطاران روی پرده بود. سئانس بعدی فیلم 15 دقیقه دیگر شروع میشد. وقت داشتم. بلیت خریدم و رفتم داخل. ضمن تماشای فیلم مدام یاد تجربههای مشابه دوستان و آشنایانی افتادم که «چیزی را خواستند» و از ته دل خواستند و با همه وجود برای به دست آوردنش تلاش کردند.
قصه تصمیم به رفتن و شرکت در کنفرانس TFC2006 که کنفرانس سالانه انجمن TRIZ اروپا (ETRIA) است، به خاطرم آمد.
سال 1384 قراری داشتیم از سوی مؤسسه مطالعات نوآوری و فناوری ایران با شبکه 4 سیما برای تولید مجموعه 5 قسمتی «آشنایی با نوآوری نظامیافته TRIZ». پروژه پر پیچ و خمی بود. ما 13 قسمت پیشنهاد دادیم. شبکه محافظهکارانه 5 قسمت مصوب کرد. تغییرات مدیریتی این میان و قصههایی که روایتش حوصله مستقل میخواهد، بماند برای فرصتی دیگر.
سؤال ما این یود: چطور میتوانیم به دانش روز و دست اول TRIZدست یابیم؟ و آن را با همه دیگر علاقهمندان ایرانی به اشتراک بگذاریم؟
پاسخ در دسترس چنین بود: باید بهترینهای TRIZ دنیا را ببینید و از آنها در رابطه یادگیری حضوری و ارتباط رو در رو بیاموزید. گفتند منبع منتشر شده و خودآموز معتبر مرجع و کامل موجود نیست و یادگیری از راه دور هم با ابزارها و شرایط کنونی ممکن نیست (آن زمان واقعا ممکن نبود).
بر اساس آموختههایمان از خود TRIZ از خودمان پرسیدیم: چطور میشود به بهترینها دسترسی داشت؟
پاسخ: باید یک به یک به دیدارشان بروید. از ژاپن تا آمریکا.
طبیعی است که نشدنی باشد!
پرسیدنها را بر اساس ابزار «ایدهآلی» تریز دنبال کردیم.
راهحلی این چنین ساخته شد: اگر با دوربین به بهترین کنفرانسی که همه این بهترینها در آن جمع میشوند بروید، بیشترین شانس رسیدن به بهترین جواب ممکن را دارید. و تازه میتوانید سؤالهای اختصاصی خود و دیگر علاقهمندان را هم بپرسید و پاسخ مستند و ضبط شدهاش را بیاورید. این آرشیو در اختیار همه دنیا میتواند قرار بگیرد.
و این طور شد که عرم سفر به کنفرانس سال 2006 جدی و برایش اقدام شد. به اتفاق مهدی پروین (که الان در دانشگاه پلیتکنیک میلان ایتالیا، دکترا میخواند) از طرف همه دوستان و همکاران مؤسسه مطالعات نوآوری و فناوری ایران، تدارک سفر کردیم. و البته ویزای شنگن صادره از سوی سفارت بلژیک، به تاریخ یک روز پس از شروع کنفرانس آن سال صادر میشد. و زودتر ممکن نبود. وقت کافی هم برای اقدام ویزای ملی نداشتیم (آن زمان ویزای ملی در محدوده کشورهای شنگن صادر میشد: یعنی تردد فقط در خاک بلژیک). پس: نرفتیم! یعنی نشد که برویم.
مسالهای داشتیم. برای یادگیری TRIZ با خود TRIZ به آن فکر کردیم. ایده راهحل متولد شد. مانع سر راه اجرای راهحل جدی و خارج از اختیار ما بود. راهحل اجرا نشد اما خوشحال بودیم که ایده نو و کاربردی یافتیم. پس از آن چند بار به کنفرانس TFC رفتیم. و میدانستیم چرا میرویم.